Op de Hout app met Kodde Architecten.

Maartje & Nicole werken beiden voor Kodde Architecten; een vrijzinnig architectenbureau in het hartje van Amsterdam. Dit bureau wil met een focus op kwaliteit spraakmakende projecten ontwerpen en realiseren. En dat doen ze onder andere met hout. We appten met ze over hun visie en keuzes.

Hi Nicole & Maartje, leuk om jullie te spreken!

Maartje: Hoi Malou!

Nicole: Hi hi!

Wat doen jullie precies bij Kodde Architecten?

Maartje: We zijn allebei architect en werken op diverse projecten. Veel binnenstad-restoraties, en ook renovatie van grachtenpanden en Rijksmonumenten.

Nicole: Ook zitten er een aantal nieuwbouwhuizen tussen.

Waar letten jullie op bij het ontwerp van een gebouw, waar moet het aan voldoen?

Maartje: Gebruik, licht, routing.

Nicole: Alles hangt af van de wensen van de opdrachtgever. Ons creatieve proces en alle regels/eisen beginnen pas als we deze wens gaan interpreteren naar een fysieke vorm.

Maartje, werk je graag met hout?

Maartje: Ja, in de renovatie eigenlijk altijd al, herstellend of toevoegend. En in de nieuwbouw steeds meer.

Geldt dat ook voor jou, Nicole?

Nicole: Absoluut. Vooral vanwege de duurzaamheid en de uitstraling.

Renovatie Rijksmonument, Amsterdam | © Kodde Architecten

Kunnen jullie iets vertellen over jullie nieuwste houtproject; een nieuwbouwvilla?

Maartje: We bouwen daar een nieuwbouwhuis in het groene hart, met CLT. Hier zijn de constructie, de gevelbekleding van de binnen- en buitenkant én de dakbedekking van hout. Het huis ligt prachtig in de natuur, aan het water, waardoor de sfeer van het hout extra goed tot zijn recht komt.

Nicole: En zijn we nog een CLT-huis aan het bouwen. We hebben de klanten kunnen overtuigen om van het bestaande ontwerp van staalconstructie naar CLT-constructie over te stappen. Zij vonden op die locatie de uitstraling, sfeer en duurzaamheid van hout aantrekkelijkere eigenschappen dan die van staal.

Houten woning in Monster | © Kodde Architecten

Welke informatie was / is het meest waardevol geweest voor de beslissing om te bouwen met hout?

Maartje: Een duurzame, hernieuwbare bron voor de hoofdconstructie (ten opzichte van beton of staal) is iets dat ons erg aansprak. Constructief heb je dezelfde mogelijkheden als beton.

Nicole: En je hebt de mogelijkheid om de constructie in het zicht te laten, dat is ook echt een esthetische kwaliteit. Daarnaast was het maken van een damp-open woning voor ons een belangrijk argument. Een damp-open woning van hout heeft een heel prettig binnenklimaat.

Vinden jullie dat bouwen met hout de standaard zou moeten worden?

Maartje: Als we in Europa echt veel meer naar hernieuwbare productiebossen gaan (zoals in bijvoorbeeld Scandinavië) dan kunnen we veel meer afstand doen van beton en staal, veel meer dan we nu denken. Er zijn echter altijd gevallen of onderdelen van een gebouw die niet ideaal zijn om in hout uit te voeren, zoals bijvoorbeeld kelders.

Nicole: Ik denk niet dat een materiaal de standaard hoeft te zijn, want het is per project/locatie verschillend. Wat wel een standaard moet zijn, is onze mentaliteit als ontwerpers. Hoe kunnen we duurzaamheid (in alle aspecten) en circulariteit een mindset maken. Alleen met lokale materialen bouwen – wat die dan ook zijn.

Wat zijn voor jullie de uitdagingen van bouwen met hout?

Maartje: De grootste uitdaging met CLT als eindafwerking, is dat het niet te lang bloot mag worden gesteld aan weersinvloeden. De constructie staat megasnel, maar je moet dan ook wind- en waterdicht zijn, anders kan de eindafwerking beschadigen. Dat vraagt extra aandacht en een goede werkvoorbereiding samen met de aannemer.

Nicole: Bewust de juiste houtsoort voor de juiste toepassing uitzoeken – en de verschillen daarvan weten. Ook de bron van de houtsoort is belangrijk. Een gewenste houtsoort die uit Canada komt, is niet per se duurzamer (in Nederland) dan een Europese houtsoort bijvoorbeeld.

Wat kun je zeggen over het woongenot in relatie tot houtbouw?

Maartje: Zoals gezegd spreekt een damp-open binnenklimaat van een woning van hout ons erg aan. Dat is een huis dat ademt. Een veel prettiger gevoel dan een huis ingepakt in plasticfolie, dat constant mechanisch moet worden afgezogen.

Merken jullie ook dat jullie opdrachtgevers en/of bewoners positief op het gebruik van hout reageren?

Nicole: Onze opdrachtgevers zijn gaan ‘proef-slapen’ in woningen van hout om het te kunnen ervaren en waren direct enthousiast. Naast het duurzame aspect was dit een reden om te kiezen voor CLT.

Wat zou er volgens jullie moeten gebeuren om bouwen met hout te stimuleren?

Maartje: Vooral wijzen op de voordelen van duurzaamheid, klimaat en bouwsnelheid. Als er daarnaast ook nog voor gekozen wordt om grote delen in het zicht te laten, is het ook nog kosteneffectief.

Nicole: En ook nieuwe bouwmethodes met hout naar voren brengen. Ik denk dat men nog een associatie met de oude bouwmethodes heeft. CLT bijvoorbeeld is niet hol zoals een ‘traditionele’ houten vloerconstructie.

Wat betekent ‘De Nieuwe Houten Eeuw’ voor jullie?

Maartje: Hout zal echt niet de heilige graal zijn voor alle bouwoplossingen, maar dat er grote kansen liggen voor CLT, daar is geen twijfel over.

Nicole: Ik denk dat hout heel veel mogelijkheden biedt in het kader van duurzaamheid en circulariteit. Het is (nu al) veel makkelijker om te hergebruiken/recyclen en demonteren dan beton of staal.

En vind je dat jullie daarin – jonge architecten en nieuwe generaties – een belangrijke rol spelen?

Maartje: Jazeker! Onze opdrachtgevers hadden echt niet de wens om een huis in CLT te maken. Wij hebben ze de mogelijkheden laten zien en ze meegekregen in ons enthousiasme. Daar heb je natuurlijk ook de juiste opdrachtgevers voor nodig die daarvoor openstaan, want uiteindelijk is de klant koning.

Nicole: In het algemeen is het onze verantwoordelijkheid om nieuwe bouwmethodes en materialen voor te schrijven en deze als mogelijkheden aan opdrachtgevers voor te stellen. We moet onszelf ook blijven uitdagen om mee te blijven gaan in de verandering van meningen.

Nicole (l) en Maartje (r) op het kantoor in Amsterdam

Kun je zeggen dat het bijna als een verantwoordelijkheid voelt om Nederland een stukje hoger te brengen op de lat van circulariteit?

Maartje: De realisatie dat we naar duurzame oplossingen moeten, is ongeveer bij iedereen wel bekend. Maar om mensen te overtuigen om oude gewoontes los te laten en echt te handelen met nieuwe ideeën, is in de bouw nog best een uitdaging. Daar ligt wel een verantwoordelijkheid voor de jonge generatie. Een ander mooi project van ons dat net is opgeleverd, is de renovatie van een oude boerderij in de Beemster. Deze is geheel gemoderniseerd, inclusief nieuwe duurzame installaties. In het interieur hebben we glas en staal toegepast, maar bijvoorbeeld het hele dakbeschot is vervangen door onbehandeld hout, wat de sfeer in de stolp enorm ten goede komt. De oude houten constructie van de boerderij, het ‘vierkant’, is weer helemaal gerestaureerd, in het zicht gelaten en de absolute eyecatcher van het ontwerp.

Nicole: Circulair is naar ons gevoel echt van toepassing als je een bestaand gebouw een nieuw leven kan geven. In veel renovatieprojecten proberen we zo veel mogelijk de originele houten balken terug in beeld te brengen, want het geeft een enorme sfeer en charme voor het binnenbeeld. Verder gebruiken we vaak hout in wand/vloer afwerking omdat hout een bepaalde textuur en warmte geeft. Iedereen vindt het leuk om hout te voelen/zien; het geeft echt een natuurlijke connectie binnen een hoofdstedelijke omgeving.

En ik ben nog wel benieuwd… Wat is een droomproject waar je graag aan zou willen werken?

Maartje: Een museum.

Nicole: Ik werk er nu aan! Lucky me. De renovatie en restoratie van De Krakeling.

Ontzettend bedankt voor dit gesprek!

Maartje Meijs & Nicole Sieben
Kodde Architecten
www.koddearchitecten.nl