Hout is een biobased materiaal en het basismateriaal voor het houten frame in houtbouwsystemen. De lat kan echter hoger worden gelegd door het houten frame te combineren met andere biobased (isolatie) materialen.
Bij de huidige houtbouwsystemen wordt vaak gewerkt met een niet-biobased isolatiemateriaal, zoals glaswol, steenwol en PIR. Deze producten zijn niet hernieuwbaar en het productie proces is energie-intensief. Een belangrijke verhoging van het percentage ‘biobased’ in houtbouwsystemen is te bereiken door omschakeling naar een biobased isolatiemateriaal zoals cellulose, houtvezel, hennep en vlas. Er komen ook nieuwe isolatiematerialen op de markt, geproduceerd van gewassen van Nederlandse bodem.
· Beschikbaarheid en prijs
De beschikbaarheid van biobased producten van Nederlandse bodem kan de komende tijd nog onvoldoende zijn. In het buitenland zijn nu al voldoende biobased materialen beschikbaar, die in Nederland toegepast kunnen worden. Op dit moment kan de prijs van de biobased isolatiematerialen nog een belemmering zijn, maar bij voldoende opschaling zal dit knelpunt toekomstig kleiner of er zelfs niet meer zijn.
· Kwaliteit
Is het bijvoorbeeld mogelijk om traditionele isolatie zomaar te vervangen door biobased isolatiematerialen? De (langdurige) prestaties van deze producten moeten bekend zijn, maar ook de prestaties van de hele constructie. Er zal altijd voldaan moeten worden aan de eisen van het Bouwbesluit (Omgevingswet per 1-1-2024). Wordt hieraan voldaan, dan wordt er kwalitatief hoogwaardig gebouwd.
· Kennis
In de bouwketen ontbreekt er nog veel kennis over biobased bouwen. En … onbekend maakt veelal onbemind. Het is daarom van groot belang om de beschikbare kennis te delen in de gehele bouwketen. Via individuele initiatieven, maar zeker ook via samenwerkingsverbanden zoals IDOBB 5). Er wordt dus hard aan gewerkt.
· Hernieuwbaar
De grondstof van hernieuwbare materialen groeit weer aan in de natuur. Daarbij moet er uiteraard aandacht zijn voor de duurzame manier van verbouwen. Denk bij hout aan de duurzaam beheerde bossen en daarmee gepaard gaande biodiversiteit.
· Lage CO2 emissie
Het produceren van bouwmaterialen brengt veel CO2 uitstoot met zich mee. Maar liefst 11% van de wereldwijde CO2 uitstoot zit in de productie van bouwmaterialen. Biobased materialen kenmerken zich door de lage CO2 uitstoot bij productie en toepassing in de bouw. In biobased materialen wordt CO2 opgeslagen. Dit mes snijdt dus aan twee kanten!
· Gezond binnenklimaat
Natuurlijke materialen zoals hout kunnen vocht regulieren en daarmee bijdragen aan een gezond binnenklimaat. Biobased isolatiematerialen bieden de mogelijkheid om dampopen te bouwen. Dit betekent dat aan de binnenzijde van de constructie (bv achter de gipsplaat) geen dampremmende laag aangebracht hoeft te worden. Aandacht voor een passende totale constructieopbouw is wel vereist. Bij dampopen bouwen kan vocht uit de woning opgenomen worden door het isolatiemateriaal en later weer afgestoten worden. Dit geeft een stabiele luchtvochtigheid in de woning of het gebouw. Een goede basis voor een gezonder binnenklimaat, hetgeen weer leidt tot een beter comfort en lagere zorgkosten. Maar ook voor lagere energiekosten, omdat een vochtige ruimte meer energie kosten om te verwarmen dan een droge ruimte.
Met de invoering van de Wkb (Wet Kwaliteitsborging voor bouwen) komt er nog meer aandacht voor de gebouwde kwaliteit van een woning of woongebouw. De kwaliteitsborger heeft de taak om deze kwaliteit te borgen. Door te werken met houtbouwers die voorzien zijn van het Keurmerk HoutbouwersNL wordt deze borging van kwaliteit veel eenvoudiger. De geleverde producten zijn KOMO gecertificeerd en er is veel kennisontwikkeling en – deling tussen deze houtbouwers, ook bij de biobased bouwen ontwikkelingen. Het is belangrijk dat een kwaliteitsborger goed op de hoogte is van wat wel en wat (nog) niet mogelijk is met biobased bouwen.
De houtbouwers die aangesloten zijn bij de sectie Houtbouwsystemen van de NBVT leveren geprefabriceerde houten elementen, van daken en gevels tot complete woningen of woningmodules. Welke dat zijn, zie: https://houtbouwsystemen.nl/verkooppunten/
De toekomst is biobased bouwen, daar zijn de NBVT en VVNH van overtuigd. Met de juiste kennis, nieuwe ontwikkelingen en samenwerkingsverbanden dragen we graag bij aan een duurzaam Nederland, maar ook daarbuiten.
Bronnen:
(1) Rapport: Advies IDOBB 2023-2030
(2) NBVT: Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie
(3) VVNH: Koninklijke Vereniging Van Nederlandse Houtondernemingen
(4) IDOBB: Interdepartementaal Opschalingsplan Biobased Bouwen